657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre “ Memurlar hakkında verilecek disiplin cezalarının çeşitlerini, ceza gerektiren fiil ve halleri, disiplin cezasının kimler tarafından verilebileceğini, disiplin cezası vermeye yetkili amir ve kurulların yetkilerini, disiplin cezası verme usulünü, disiplin cezasına itiraz ve itiraz üzerine yapılacak işlemleri ayrıntılı şekilde düzenlerken, süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezalarının kesinleşeceğini ve disiplin cezasının bazı hallerde kalkacağını da hükme bağlamıştır” şeklinde belirtilmiştir.
Memurun Kesinleşen Disiplin Cezasını Disiplin Amiri Kaldırabilir Mi?
Memurlarla ilgili olarak verilen ve kesinlik kazanan disiplin cezalarının amirler ya da disiplin kurulları tarafından kaldırılmasına, geri alınmasına olanak tanıyan hiçbir düzenleme bulunmamaktadır.
Bu sebeple, disiplin amirleri veya kurulları tarafından usulüne göre verilen ve süresi içerisinde itiraz edilmediği ya da itiraz aşaması tamamlandığı için kesinleşen bir disiplin cezasına, cezayı vermiş olan disiplin amirleri veya başka amirleri ya da disiplin kurulları tarafından müdahale edilemeyeceğini değerlendirmekteyiz.
Danıştay 10. Dairesi 15.02.1990 tarihli ve E:1989/2490, K:1990/270 sayılı Kararında konuya ilişkin şu şekilde bir değerlendirme yapmıştır: “İlgili yasal düzenlemeler çerçevesinde kesinleşen disiplin cezaları, doktrin ve uygulamada kabul edildiği üzere, disiplin cezalarını veren idari merciler yönünden de bağlayıcı ve kesin niteliktedir. İdari mercilerin, vermiş oldukları disiplin cezalarını geri almaları, verdikleri disiplin cezası yerine başka bir disiplin cezası verme yoluna gitmeleri kural olarak olanaksızdır. Ancak dava konusu edilen disiplin cezasından önceki hukuki durumun yürürlüğünü sağlar nitelikte, idari yargıca verilmiş bir kararın varlığı halinde, artık disiplin cezasının geri alınamayacağından söz etmeye olanak bulunmamaktadır. İdari mercilerin, yargı kararlarını uygulamaları, yargı kararları doğrultusunda işlem tesis etmeleri Anayasal zorunluluktur. Bu zorunluluğun doğal sonucu olarak, yargı kararıyla saptanan hukuki durumun olanak vermesi halinde, idari mercilerin aynı konuda yeniden disiplin cezası verme yoluna gidebileceklerinin de kabulü gerekir.”
Kesinleşmiş Disiplin Cezasının Belli Süreler Sonunda Kalkması
Özlük dosyasına işlenen disiplin cezaları, bazı şartların varlığı halinde memurun talebi üzerine ölük dosyasından silinebilmektedir.
İlgili Memurun Talebi Üzerine, Disiplin Cezasının Özlük Dosyasından Silinebilmesi İçin;
-Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarında, cezanın uygulanmasından itibaren 5 yıl geçmiş olması gerekir.
-Kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında, cezanın uygulanmasından itibaren 10 yıl geçmiş olması gerekir.
-Devlet memurluğundan çıkarma cezaları, bu yolla özlük dosyasından silinememektedir.
Öte yandan, yukarıda belirtilen süre şartının gerçekleşmiş olması, disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesi için tek başına yeterli olmamaktadır.
Disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesine ilişkin talep, atamaya yetkili amir tarafından değerlendirilir ve disiplin cezasının verilmesinden itibaren geçen süre içerisindeki davranışlarının memurun talebini haklı kılacak nitelikte olduğuna kanaat getirilmesi halinde disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesine (kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının özlük dosyasından çıkarılmasında, atamaya yetkili amir disiplin kurulunun görüşünü de alır) karar verilir. Disiplin cezasının özlük dosyasından çıkarılmasına ilişkin karar ise özlük dosyasına kaydedilir.
Kesinleşmiş Disiplin Cezasının Af Nedeniyle (Yasal Düzenleme Yoluyla) Kalkması
Memur hakkında verilmiş ve kesinleşmiş olan disiplin cezalarının, yasal bir düzenlemeyle affedilmesi halinde, af kapsamında olan disiplin cezaları kalkmaktadır.
Af düzenlemesinde aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde, ilgili memurun müracaatı gerekmeden, af kanununun yürürlük tarihinden itibaren söz konusu disiplin cezası hükümsüz kalır.
Kesinleşmiş Disiplin Cezasının Yargı Kararı İle Kaldırılması
Memur hakkında verilmiş olan bir disiplin cezasına karşı açılan davada cezanın iptali yönünde karar verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi hallinde, ilgili memurun müracaatı gerekmeden, söz konusu ceza ilgili amirleri tarafından 30 gün içinde kaldırılır.
Kaynak: memurunyeri.com